Historia parafii

KOŚCIÓŁ W OPOROWIE

Parafia w Oporowie istniała przed 1310 rokiem. Pierwszy jej proboszcz wzmiankowany jest w źródłach pod rokiem 1378. Istniejący w tamtych czasach kościół pod wezwaniem św. Marcina i Klemensa, był drewniany i pochodził zapewne z początku wieku XVI. W połowie wieku XVII zrujnowany, rozebrany około 1667; w latach 1564-1584 znajdował się w rękach innowierców. Istniejąca obecnie świątynia, zbudowana została z fundacji Stanisława z Bnina Śmigielskiego (ówczesnego właściciela wsi). Prace rozpoczęły się w roku 1637 i zakończono je w roku 1644, konsekrowaniem pod wezwaniem Niepokalanego Poczęcia N.P. Marii przez biskupa Bajkowskiego. Informacje na ten temat zachowały się w ocalałej do dzisiaj Kronice Oporowskiej, której początki sięgają tak jak sam kościół, również roku 1637. Strona główna Kroniki Oporowskiej. Pod względem architektonicznym budowla ta posiada konstrukcję szkieletową z wypełnieniami ceglanymi, tynkowanymi. Samo wnętrze jest oszalowane, wieża i kruchta południowa murowane, otynkowane. Pod częścią kościoła krypta. Jednonawowy, z prezbiterium nieco węższym i niższym od nawy, zamkniętym wielobocznie; przy nim od północy zakrystia z lożą kolatorską na piętrze. Przy nawie od zachodu czworoboczna wieża z kruchtą w przyziemiu, od południa kruchta, od północy nowsza przybudówka. Do połowy XIX wieku na cmentarzu przykościelnym znajdowała się również drewniana dzwonnica, zbudowana w latach 1704-1705. Wnętrze obiektu przytłacza swoim mistycyzmem i wszechobecną barokowością. Ołtarz główny późnobarokowy z 4. ćw w. XVIII, z rzeźbami śś. Józefa, Joachima i aniołów, w polu środkowym obraz Matki Boskiej z Dzieciątkiem Różańcowej z około 1640 roku, w zwieńczeniu obraz św. Stanisława bpa z wieku XVIII. Dwa ołtarze boczne niemal analogiczne, regencyjne ok. 1720-30, z hermowymi rzeźbami aniołów podtrzymujących baldachimy nad obrazami; w lewym obraz św. Jana Nepomucena unoszonego do nieba, w zwieńczeniu obraz Komunii św. Onufrego, oba współczesne ołtarzowi; w prawym obraz Anioła Stróża ochraniającego przed szatanem i śmiercią chłopca w stroju polskim z około 1650 roku, w zwieńczeniu obraz św. Rocha ok. 1720-30. Ambona, ława kolatorska i balustrada przed ołtarzem głównym w stylu Ludwika XVI, z końca XVIII. Chrzcielnica barokowa z 2. poł. wieku XVII, w kształcie muszli wypełnionej wodą, wspartej na delfinie, wynurzającym się z fal morza; po bokach muszli dwie rzeźby aniołów, na pokrywie Chrzest Chrystusa, powyżej Bóg Ojciec w glorii. Skarbonka z pnia drzewa, z okuciami i żelaznymi drzwiczkami, zapewne z wieku XVII. Świecznik wiszący, dużych rozmiarów, wczesnobarokowy ok. 1640; pośrodku mandorli z wici, ozdobionej liśćmi i kwiatami (z kutego żelaza), drewniana, pełnoplastyczna rzeźba N. P. Marii Niepokalanie Poczętej, stojącej na smoku; wokół mandorli przytwierdzone esownice z lichtarzami, u dołu pająk mosiężny, siedmioramienny z kulą, u góry mniejszy sześcioramienny. Ołtarz główny. Ambona. Widok wnętrza kościoła z chóru. Kościół w Oporowie był kilka razy remontowany. Najpoważniejsze zmiany przeprowadzone zostały w roku 1870, kiedy to wnętrze świątyni zostało bardzo poważnie przeobrażone, przez co duża część wcześniejszego wystroju zniknęła bezpowrotnie. W Kronice Oporowskiej ówczesny proboszcz, ksiądz Woliński, zapisał: „Ponieważ wskutek odnowienia Kościoła przybrał tenże inny zupełnie wewnątrz charakter, przeto sądzę, że słusznie zrobię jeżeli ku pamięci i wspomnieniu i ciekawości następnych pokoleń opiszę krótko, jak Kościół wyglądał przed odnowieniem. Kruchta, którą wybudował śp. Referendarz Józef Morawski dziedzic Oporowa, wewnątrz była wybielona. Drzwi wchodowe oboje były koloru czarnego. Przy wejściu do Kościoła po prawej stronie, tj. po stronie ołtarza św. Aniołów Stróżów był na ścianie wymalowany św. Izydor orzący dwoma wołami wraz z całym krajobrazem. Zresztą na ścianach wisiało kilka obrazów kolosalnej wielkości przedstawiających św. Marcina na koniu, św. Macieja (wisiał nad drzwiami wchodowymi z kruchty), św. Kazimierza, Zwiastowania Najświętszej Maryi Panny i obraz Najświętszej Maryi Panny z dzieciątkiem Jezus w podziemiach wraz z całą litanią Loretańską. Nad ołtarzem św. Aniołów Stróżów było namalowane piekło z płomieniejącym ogniem, z miotłą i kotłem, które groźny widok sprawiało. Na chórze byli w każdym polu malowani Ojcowie Kościoła, a w środku Matka Boska, pod której płaszcz się tuliły osoby różnego rodzaju. Na belce żadnych nie było malatur zwyczajnie tylko była pomalowana. Prezbyteryum całe było wybielone podobno przez X. Morzyńskiego altarystę w Oporowie, bo i ono było freskami różnobarwnemi malowane poprzednio. Lożą, która początkowo była Kaplicą Miłosierdzia, a później po wyrzuceniu ołtarza na modną lożą przeznaczoną została, smutno wyglądała. Była pobieloną ale cała prawie i ściany i sufit spróchniałe, bez gwiazd, bez wszelkiego malowania, jakie teraz pięknie ją zdobią”. Kolejne remonty miały miejsce w latach 1877 oraz 1952-54. Kościół w Oporowie od strony południowej. Parafia w Oporowie terytorialnie była kiedyś dość rozległa. W jej skład do roku 1934 wchodziły (oprócz samego Oporowa): Oporówko, Grabówiec, Drobnin dominium, Bielawy, Kałowo, Nadolnik i Krzemieniewo. Do czasu II wojny światowej kolatorem kościoła był miejscowy właściciel ziemski i to głównie od niego zależało, kto otrzyma tzw. prezentę na beneficjum proboszczowskie. Było się w tym przypadku o co starać, ponieważ do funkcji proboszcza w Oporowie przywiązana była dość duża własność ziemska. W 1855 roku folwark plebański liczył 243 mórg, oprócz tego ogród, sady i łąki. W tym samym roku na utrzymanie plebana przewidziano 475 talarów 18 srebrnych groszy i 10 fennigów.

Wśród księży pełniących funkcję proboszcza w Oporowie (uchwytnych w źródłach) znajdowali się:

  • 1378 Piotr,
  • r. 1395 Stanisław,
  • r. 1418-1423 Marcin,
  • r. 1435 Damjan,
  • połowa XVII w. Paweł,
  • r. 1667 Andrzej Niedziałkowicz,
  • r. 1668 Mathias Korybski,
  • r.1673 Andreas Oporowicz,
  • r. 1678-1702 Mathias Przybyłowicz,
  • r. 1712 Michał Kąpirowski,
  • r. 1723 Franciszek Sobociński,
  • r. 1732 Mathias Lisiecki,
  • r. 1734 Andrzej Burglewicz,
  • r. 1766 Mathias Nowacki,
  • r. 1793-1834 Józef Chełkowski (późniejszy biskup poznański),
  • r. 1834-38 Wojciech Niklewski,
  • r. 1838 Tomasz Dembiński,
  • r. 1838-1867 Józef Franke,
  • r. 1867-1886 Władysław Woliński,
  • r. 1886-1923 Antoni Kinowski.

Po II wojnie światowej proboszczami byli księża:

  • ks. M. Szczerkowski,
  • ks. H. Lisiecki.
  • ks. E.  Rajski,
  • ks. K. Gawroński,
  • ks. kanonik Czesław Górzny,
  • od 1 lipca 2014 r. ks. Paweł Kamza.

Księgi parafialne prowadzone:

  • od roku 1605 (księga chrztów),
  • od roku 1667 (księga zmarłych),
  • od roku 1643 (księga ślubów).